بررسی تغییرات بیوشیمیایی میزان ترپنوئیدها، مقدار و عملکرد اسانس گیاه دارویی نعناع فلفلی (mentha piperita l.) تحت تأثیر تیمارهای باکتریایی و قارچی در شرایط گلخانه ای

در این تحقیق، اثر باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه و قارچ های میکوریز آربوسکولار بر درصد، عملکرد و ترکیب شیمیایی اسانس اندام هوایی گیاه دارویی نعناع فلفلی، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه بررسی شد. تلقیح با سه گونه باکتریایی از گروه باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه (ازتوباکتر، باسیلوس و سودوموناس)، سه گونه قارچ میکوریزی (گلوموس موسه، گلوموس اینترارادیسز و گلوموس فسیکولاتوم) و تیمار بدون تلقیح باکتریایی و قارچی (شاهد) تیمارهای آزمایشی بودند. نتایج حاکی از این بود که بیشترین درصد حجمی اسانس (77/2 درصد) و عملکرد (259/0 میلی لیتر در گلدان) به ترتیب به تیمار گلوموس فسیکولاتوم و سودوموناس تعلق گرفت. آنالیز شیمیایی اسانس نشان داد که در تمامی تیمارها ترکیب های غالب اسانس منتول، منتون، ایزومنتون، 1,8- سینئول، پولگون و منتوفوران بودند. بیشترین مقدار منتول (27/42 درصد)، منتون (33/19 درصد)، ایزومنتون (77/16 درصد)، 1,8- سینئول (16/10 درصد)، پولگون (34/7 درصد) و منتوفوران (61/6 درصد) به ترتیب در تیمارهای شاهد، گلوموس موسه، باسیلوس، ازتوباکتر، گلوموس اینترارادیسز و سودوموناس به‏دست آمد. همچنین، مقایسه ترکیبات ترپنی نشان داد که مقدار مونوترپن های اکسیژنه با کاربرد تیمارهای گلوموس موسه، گلوموس فسیکولاتوم، باسیلوس و سودوموناس و مونوترپن های هیدروکربنه با کاربرد تیمارهای گلوموس فسیکولاتوم، گلوموس اینترارادیسز و ازتوباکتر افزایش یافت. مقدار کلی مونوترپن ها و سزکوئی‏ترپن های هیدروکربنه در تمام تیمارها افزایش نشان داد. به طور کلی، نتایج بیانگر آن است که تیمارهای قارچی و باکتریایی مختلف، اثرهای متفاوتی بر ترکیبات شیمیایی اسانس نعناع فلفلی دارند. بنابراین، با توجه به نیاز صنایع مختلف به اسانس نعناع فلفلی با ترکیب شیمیایی مشخص، می توان پیشنهاد نمود که تلقیح این گیاه با تیمارهای باکتریایی و قارچی برای به‏دست آوردن ترکیب شیمیایی مورد نظر انجام شود.